Het was een vreemde ochtend. Zonder duidelijk aanwijsbare reden voelde ik me een beetje nerveus. Ik had het gevoel dat er iets goed mis was, maar tegelijkertijd geen flauw idee wat dat dan zou kunnen zijn. Ik zat op de bank met een flinke knoop in mijn maag, mist in mijn hoofd en de ademhaling van iemand die net een flink stuk had gerend. Mijn lichaam probeerde me duidelijk iets te vertellen. Maar wat? Hoe kom je erachter wat je gevoelens je proberen te vertellen? En hoe kun je je gevoelens toelaten? Het liefst zonder in paniek te raken…
In de periode dat ik als wandelend hoofd door het leven ging schrok ik zo van iedere sensatie in mijn lichaam dat dit meer dan eens uitdraaide op heftige paniekaanvallen. Met enige regelmaat was ik er heilig van overtuigd dat ik ieder moment het loodje kon leggen en hing ik naar adem happend uit het raam.
Gevoelens zijn signalen vanuit je lichaam. Signalen die aangeven of hetgeen je denkt en doet in lijn is met wie jij in werkelijkheid bent. Ik interpreteerde de signalen van mijn lichaam helemaal verkeerd. Mijn lichaam wilde enkel aangeven dat het zo niet langer kon. Probeerde me uit mijn hoofd te halen. Terug mijn lijf in. Ver weg van de zelf opgelegde stress van een militaire eet- en bewegingsregime, tentamens en het huishouden.
Je gevoelens toelaten in vier stappen
Je gevoelens toelaten lukt niet als je leeft vanuit je hoofd. Afgesneden van je lichaam. Je lichaam is de plek waar de signalen vandaan komen. Het bezit zo veel wijsheid en wil je enkel iets vertellen. Wanneer je hersteld van een eetstoornis of dieet is het logisch dat je ineens ontzettend veel voelt en niet zo goed weet wat je hiermee aanmoet. Dat je het gevoel hebt overspoeld te worden. Kopje onder dreigt te gaan door alles wat boven komt drijven. Je bent helemaal niet gewend om te voelen. Je bent gewend om jezelf te verdoven. Om gevoelens zorgvuldig te negeren met behulp van regels, rituelen en een algemene obsessie voor eten. En daar wil je nu juist vanaf.
De volgende vier stappen helpen je om je gevoelens op een rustige manier toe te laten, zodat je ernaar kunt luisteren. Zodat je ze niet meer weg hoeft te stoppen achter veel te kleine porties en eetbuien.
1. Wat voel ik?
Probeer het gevoel te beschrijven, zonder er een label op te plakken. Labels hebben we bedacht om gevoelens een naam te geven, zodat wij en anderen weten waar we het over hebben. Net zoals je weet over wie je het hebt als je iemands naam noemt.
Helaas hebben we het niet bij labels gelaten. Aan het label hangt ook meteen een oordeel. Verdriet, woede en pijn zijn “slechte gevoelens.” Die willen we niet voelen. Daar moeten we niks van hebben. We zijn bang geworden voor deze gevoelens. Bang om ze toe te laten. Terwijl het eigenlijk gewoon lichamelijke sensaties zijn. Golven die komen, pieken en weer afnemen. Geen enkel gevoel duurt voor altijd. Ze komen en gaan.
Een ander probleem met labels is dat gevoelens zo divers zijn en zo vol zitten met subtiele verschillen dat de kans groot is dat je het verkeerde label aan je gevoel hangt. De keren dat ik mezelf verdriet heb aangepraat zijn niet meer op twee handen te tellen. Vervolgens kon ik natuurlijk ook niet accepteren dat de oorzaak van gevoelens niet altijd duidelijk is. Ik moest weten waar het “verdriet” vandaan kwam. Het is vast die oude lover waar ik nog verdrietig om ben. Ja, dat moet het zijn!..
Laat labels en oordelen voor wat ze zijn. Beschrijf in plaats daarvan de sensatie die je voelt. Voelt het als een blok? Als golven, of is het meer een tintelend gevoel? Een knoop in je maag, brok in je keel of strop om je nek? Je hoeft niet te weten waar het vandaan komt. Het is er gewoon en het enige dat je moet weten is hoe je er het beste mee om kunt gaan. Hoe je het beste voor jezelf kunt zorgen.
2. Waar in mijn lichaam voel ik dit?
De eerste stap ging over het zien van je gevoelens. Deze stap over het erkennen van je gevoelens door er liefdevol bij aanwezig te zijn. Dit is alles wat je gevoelens nodig hebben om weer af te vloeien. Ze willen helemaal niet begrepen worden. Ze willen gezien worden. Erkend en niet weggestopt. Dat voorkomt dat ze later alsnog met de kracht van een atoombom naar boven komen.
Je erkend en ziet je gevoelens door ze er te laten zijn. Lokaliseer het gevoel in je lichaam. Merk het op. Leg vervolgens je handen op de plek waar het gevoel zich bevindt (in je buik, borstkas…) en adem hier naar toe. Probeer je uitademingen langer te maken dan je inademingen. Hiermee verlaag je het stresshormoon in je lichaam. (1)
3. Wat wil dit gevoel me vertellen?
Luister aandachtig en geduldig naar wat er echt in je omgaat. Sta niet op voorhand klaar met je conclusies en oordelen terwijl je al dan niet uit alle macht tegen het gevoel aan het duwen bent. Hiermee blijf je aan de oppervlakte. Je bent in gevecht met je gevoelens en wilt eigenlijk helemaal niet luisteren. Je wilt dat ze weggaan. En wel meteen.
Probeer in plaats daarvan een laag dieper te gaan. Het kan heel goed dat je nog verdrietig bent om je ex. Of dat je ongelukkig bent dat je nog steeds niet bent afgevallen, maar er is een reden dat deze gevoelens aanhouden. Dat ze keer op keer de kop opsteken en nooit helemaal verdwijnen. Gevoelens vertellen je altijd of hetgeen je denkt en doet in lijn is met wie jij in werkelijkheid bent.
Als je verdrietig blijft om je ex of kledingmaat is de kans groot dat dit voortkomt uit gedachtes die je hebt over je ex of kledingmaat. Die zijn niet in lijn met jouw waarheid. Dit kunnen gedachtes zijn als “zonder hem word ik nooit gelukkig,” “ik zal nooit meer iemand vinden” of “ik ben een ongedisciplineerde dikzak..”
Deze gedachtes komen voort uit angst en zijn meer dan de moeite waard om te onderzoeken. Hoe je dat doet is een hele andere vraag en omdat niemand zin heeft in ellenlange artikelen zal ik daar voor nu niet te die op ingaan. Weet dat gedachtes en gevoelens geen plaaggeesten zijn die enkel in het leven geroepen zijn om jou ongelukkig te maken. Ze willen je iets vertellen. Bovendien ben je er ook niet hulpeloos aan overgeleverd. Wat je denkt is niet per se waar. Je hebt het me al heel vaak horen zeggen en ik zeg het gewoon nog een keer. Geloof niet alles wat je denkt.
4. Wat heb ik nodig?
Wat heb je nodig om zo effectief mogelijk met deze gevoelens om te gaan? Een goed gesprek, kop thee, knuffel of afleiding? Er is niets mis met je als je kiest voor afleiding. Ook niet als dat komt in de vorm van een zak chips, een Netflix marathon, of een combinatie van die twee.
De kracht ligt in de bewustwording van de verschillende opties die je hebt. Wees je bewust van de verschillende manieren waarop je met je gevoelens om kunt gaan. Als je kiest voor afleiding doe dit dan bewust en zonder jezelf te veroordelen. Soms is het leven gewoon ingewikkeld en we doen allemaal ons uiterste best om daar mee om te gaan. Stilstaan en zien wat er gebeurt is vooruitgang. Kies de beste optie voor jou. Dat betekent niet dat je altijd voor de meest perfecte optie moet kiezen.
Voelen hoort bij het mens zijn en daar kun je niet in falen
Als de keus om jezelf af te leiden door heel veel te eten je misselijk en ongelukkig heeft gemaakt zie dat dan als informatie. Niet als bewijs dat je een oneindig falende mislukkeling bent. Het is informatie die je de volgende keer weer in kunt zetten. Want ja, dan kun je natuurlijk weer chocola eten tot je groen ziet, maar dat heeft de vorige keer – en die keer daarvoor en daarvoor… waarom zijn wij mensen zo hardleers? – ook niet echt geholpen… Dus misschien moet je er nu wat minder van eten of juist voor iets heel anders kiezen.
Wandelen, een vriendin bellen of in je dagboek schrijven zal in het begin veel minder bevredigend zijn dan de oude vertrouwde manier om met gevoelens om te gaan. De manier van wegstoppen, verdoven en onderdrukken met behulp van eetstoornis gedragingen. Het zal ook veel minder schade aanrichten. Zet alsjeblieft door. Geef je systeem de tijd om hieraan te wennen.
Je kunt ieder moment opnieuw beginnen, behalve als je te druk bezig bent met jezelf veroordelen. Met jezelf wijsmaken dat je het weer niet goed hebt gedaan. Je doet je best. Het is een leerproces en niet iets wat binnen één dag goed moet gaan. Dat is simpelweg onmogelijk. Vertel dat maar aan je innerlijke perfectionist. Wat jij wil kan helemaal niet, kneus… En wat er ook gebeurt, niets is verloren. Jij al helemaal niet.
Side note: doe NOOIT iets wat jouw herstel in gevaar brengt. Er is een heel groot verschil tussen afleidende coping mechanismen en ongezonde coping mechanismen. Dit is GEEN vrijbrief om jezelf af te leiden met de extremen van een eetstoornis zoals het overslaan van maaltijden, compenseren etc. Voor jezelf zorgen kan soms neerkomen op jezelf afleiden, maar NOOIT op jezelf schade toebrengen. ♡ Lees hier meer over in dit artikel.
