Na jaren van zorgvuldig wetenschappelijk onderzoek is de caloriebehoefte van de gemiddelde vrouw vastgesteld op 2000 calorieën per dag. Diverse toonaangevende instanties hebben nauw met elkaar samengewerkt om tot de conclusie te komen dat dit is wat een vrouw nodig heeft. Niet meer en niet minder. Tenzij je wilt aankomen of afvallen natuurlijk. Dan kun je met behulp van deze nuttige informatie je eigen maatstaf berekenen. Wat een leven!
Zo is het natuurlijk niet gegaan, maar inmiddels zijn calorielabels overal. Je kunt geen pastaverpakking, pot kwark of rol koekjes meer uit de schappen trekken zonder dat de getallen in je gezicht geduwd worden. Iets wat inmiddels eigenlijk overbodig is. De nummertjes staan in ons brein gebrand. Ons brein dat zich in allerlei bochten wringt, koprolt en struikelt om iedere hap zo nauwkeurig mogelijk bij te houden. Alles om te voorkomen dat we over de heilige grens gaan.
Zo heb ik jarenlang geleefd en ik heb er een hele zware opgave aan gehad om te stoppen met calorieën tellen. Om niet meer op de automatische piloot alles uit te rekenen. Als ik me eerder had afgevraagd waar deze getallen eigenlijk vandaan kwamen was het misschien nooit zo ver gekomen. Helaas was ik ondervoed en had ik weinig breincapaciteit over om aan andere dingen te denken dan voeding en mijn lichaam. Om kritische vragen te stellen over de berekening die voor mij heilig was. Want wie heeft dit eigenlijk bedacht? Waar komt het vandaan en wat betekent het nou echt?
Gemiddeld hebben vrouwen 2000 calorieën per dag nodig
Aldus de algemeen bekende norm. Een norm die in 1990 door de Amerikaanse variant van de Voedsel en Warenautoriteit in het leven is geroepen. De knappe koppen die hierachter zaten hadden gelukkig in de gaten dat de caloriebehoefte afhangt van diverse factoren zoals lichaamsbeweging, leeftijd en levensstijl. Wat ze hier vervolgens mee gedaan hebben is een stuk minder snugger.
Want ze kwamen uit op een gemiddelde van 2350 calorieën per dag, maar waren bang dat dit geen handig nummer was om te onthouden. Dit zou overconsumptie in de hand kunnen werken en daarom was het beter om dit getal naar beneden af te ronden. Om de geadviseerde voedingsinname met maar liefst 20% te verminderen. (1)
Of het verhaal nog mooier kan worden? Jazeker! Voordat het magische getal van 2000 calorieën per dag werd vastgesteld zijn er experimenten gedaan die aantoonden dat de meeste mensen meer dan 2350 calorieën per dag nodig hebben. (2) Waarom het getal toch naar beneden werd afgerond? Omdat ervan uit werd gegaan dat enkel mensen met zwaardere lichamen aandacht zouden besteden aan de labels. Wederom een goed doordacht en wetenschappelijk onderbouwd argument…
Hoe is de norm van 2000 calorieën per dag vastgesteld?
De norm is vastgesteld met behulp van een steekproef waarbij diverse mensen opgaven wat en hoe veel ze per dag aten. That’s it. Geen extra onderzoeken en geen vraagtekens bij de opgegeven hoeveelheden. Misschien waren de onderzoekers zelf ook te ondervoed om kritische vragen te kunnen stellen. Wat dit extra merkwaardig maakt is dat het algemeen bekend is dat mensen geneigd zijn minder op te geven dan ze daadwerkelijk consumeren. (3)
Hoe zit het met preciezere berekeningen die rekening houden met je leeftijd, levensstijl en geslacht?
We kunnen met een gerust hart stellen dat het gemiddelde van 2000 calorieën per dag met een natte vinger uit de lucht is gegrepen. Maar hoe zit het met al die online rekenformules waarmee je jouw individuele behoefte kan uitrekenen? Geen onbelangrijke vraag aangezien steeds meer mensen hierop afgaan. Waar we vroeger gewoon een bepaald aantal calorieën van die 2000 aftrokken in een poging om het gewenste lichaam te bereiken raadplegen we nu de Harris Benedict en soortgelijke formules.
Niet doen! Deze formules zijn namelijk allemaal gebaseerd op dit gemiddelde van 2000 calorieën per dag. Dat is waar ze vanuit gaan. Het zijn geen onafhankelijke formules. Ze berekenen jouw individuele behoefte aan de hand van de vraag hoe veel je afwijkt van het gemiddelde. Dat wil zeggen de gemiddelde leeftijd en levensstijl. Inmiddels zijn we erachter dat 2000 calorieën in de meeste gevallen veel te weinig is voor deze gemiddelde mens en dat zal jouw individuele berekening dus ook zijn.
Bovendien is je lichaam geen statisch object. Je lichaam is geen geautomatiseerde machine en werkt niet iedere dag hetzelfde. Soms beweeg je meer, liggen je hormonen er anders bij of heb je gewoon wat meer energie nodig. Je lichamelijke behoefte aan voeding verschilt van dag tot dag. En dan hebben we het nog niet eens gehad over alle andere redenen waarom we zouden kunnen eten. Om iets te vieren, omdat we verdrietig zijn, trek hebben of ons gewoon vervelen. Net zulke geldige redenen als een rommelende maag. We zijn geen machines.
The world makes sense again!
Want ik ben gezegend met een moeder die nog nooit over calorieën heeft nagedacht. Hoe het met mij toch zo de mist in heeft kunnen gaan met haar als voorbeeld is me nog altijd een raadsel, maar daar gaat het nu niet om. Waar het om gaat is dat ik met enige regelmaat met de groots mogelijke verbazing heb toegekeken naar de hoeveelheid calorieën die mijn moeder per dag naar binnen kan werken.
Er is niets mis met dik zijn, maar mijn moeder is dat niet. En jarenlang snapte ik daar helemaal niets van. In de tijd van mijn calorie obsessie ben ik meer dan eens tot de schokkende ontdekking gekomen dat ze wel 4000 calorieën per dag at. Hoe dan?! Nu weet ik eindelijk hoe het zit.
Het woord “calorieën” betekent net zo weinig als het gemiddelde van 2000 calorieën per dag
Zoals je misschien wel weet heb ik een grondige hekel aan het woord calorieën. Het betekent niets. Het is een enkeltje nadenken in plaats van voelen.
Nadenken over hoeveel we zouden mogen eten volgens een berekening die compleet uit de lucht is komen vallen. In de stress schieten als we meer eten dan ons heilige getal aangeeft. Het staat voor sporten om te verbranden wat we hebben gegeten of nog gaan eten. Onszelf daarvoor af te straffen in plaats van te genieten van wat we met ons lichaam kunnen doen.
Het is een woord waar we prima zonder kunnen. We hebben allemaal een magisch lichaam dat ons precies verteld hoeveel voeding het nodig heeft. En zelfs dat is niet heilig, want we hebben ook nog emoties. We zijn geen wandelende lichamen, we zijn mensen. Gecompliceerde wezens die het zichzelf niet nog moeilijker zouden moeten maken door energie te steken in dingen die het lichaam helemaal zelf kan regelen.
Een calorie is energie. Iets wat je keihard nodig hebt om je leven te kunnen leiden. Iets waarvan je jezelf niet zo “min mogelijk” zou moeten gunnen. Zullen we in plaats daarvan de dappere stap zetten van controle naar vertrouwen? Iets wat alles behalve simpel is in een door de dieetcultuur geobsedeerde wereld. Ik hoop dat de ontbrekende wetenschap achter calorieformules dit iets makkelijker voor je maakt. Dat dit je iets meer vertrouwen geeft in het proces van weer naar je lichaam leren luisteren. Makkelijk is het niet, maar de vrijheid die gepaard gaat met het loslaten van controle is het meer dan waard!
