Lichtelijk gefrustreerd betrapte ik mezelf erop dat ik WEER met mijn t-shirt omhoog voor de spiegel stond om mijn buik te controleren. Wat stond ik in vredesnaam te doen? Waarom voelde ik die drang weer, terwijl ik weet dat mijn lichaam niet in één dag verandert? Dat het er niet eens toe doet hoe mijn buik eruit ziet… Voel jij deze periode ook extra drang om je lichaam te checken? Om je dieet in de gaten te houden, op de weegschaal te gaan staan of de hoeveelheid lichaamsbeweging wat op te schroeven? Geen reden voor paniek, deze gedragingen proberen je iets te vertellen en inzicht hierin kan een eetstoornis terugval voorkomen.
In de eerste plaats betekent het terugkeren van oude gedragingen niet direct dat je terugvalt. Het is geen teken dat alle progressie die je de afgelopen periode hebt gemaakt voor niets is geweest. Het is een een oude strategie om met nare gevoelens, onzekerheid en ingrijpende veranderingen om te gaan. Niet zo gek dat die in deze globale pandemie tijden weer de kop op steekt.
Inzicht in deze strategie kan een eetstoornis terugval voorkomen. Begrijpen waarom je iets doet helpt je om van daaruit een andere keus te maken. Misschien niet altijd, maar langzaam aan steeds vaker. Het geeft kracht en zelfvertrouwen. Je bent niet meer hulpeloos overgeleverd aan allerlei gedragingen waarvan je niet snapt waarom ze je overkomen.
De achterliggende reden voor het inzetten van een eetstoornis heeft eigenlijk altijd te maken met verdoving en controle. (1) Dit creëert een vals gevoel van veiligheid waar je maar moeilijk van kunt loskomen. Niet zo gek, uiteindelijk willen we allemaal veilig zijn! Je eetstoornis is alleen niet het beste middel om dat te bereiken…
Ontevredenheid over je lichaam als masker
Dagelijks razen er ontzettend veel gevoelens door ons lichaam. Sommige fijn, sommige wat minder. Gevoelens zijn complex en komen vaak zonder duidelijk aanwijsbare reden opzetten. Het is ontzettend moeilijk om hiermee om te gaan en niet meer dan logisch dat er bepaalde emoties zijn die je liever helemaal niet wilt voelen.
En dan heb je ook nog eens vrij weinig controle over al die gevoelens. Over wat je wanneer voelt en wanneer het weer weggaat. Daarom heb je op een gegeven moment een strategie bedacht om hiermee om te gaan. Je lichaam is als masker gaan dienen voor je ware gevoelens. “Ik voel me niet goed” heb je vertaald naar “mijn lichaam is niet goed.” Over je gevoelens heb je misschien geen controle, maar je lichaam kun je in ieder geval wel controleren! Bovendien is je lichaam een concreet “probleem” dat veel makkelijker op te lossen lijkt dan al die abstracte gevoelens die komen en gaan wanneer het hen uitkomt.
Het lijkt misschien fijn om op deze manier met emoties om te gaan, maar dit is altijd een korte termijn oplossing. Uiteindelijk zullen de gevolgen van je eetstoornis je inhalen. Bovendien kun je niet kiezen welke gevoelens je wel of niet wilt voelen. Je blokkeert alles of niets. Dit is de reden dat eetstoornis gedragingen als extreem veel of extreem weinig eten zo verdovend werken. Wil je voor altijd verdoofd door het leven gaan of het geluk en de blijdschap ervaren die voorbij de eetstoornis op je wachten?
Als mijn lijf oké is zal mijn leven ook oké zijn
We willen ons allemaal veilig voelen. Veiligheid staat aan de basis van geluk en vrijheid. Wie wil dat nou niet? Gek genoeg realiseren we ons niet dat we 99% van de tijd al hartstikke veilig zijn. Dit komt door een combinatie van oude oer-overtuigingen en kersverse onzin van de dieetcultuur.
Eeuwen geleden stond “alleen komen te staan” gelijk aan een pijnlijke dood. Aan het aan stukken gereten worden door wilde dieren en andere ellende. Dat is gelukkig allang niet meer zo, maar dit oerinstinct om ten koste van alles te voorkomen dat we buiten de groep vallen zit nog steeds in ons. Dat was niet zo erg geweest, mits de cultuur waarin we leven ons niet een belachelijke manier had aangeleerd om te voorkomen dat we “buiten de groep vallen.”
Er is ons van jongs af aan geleerd dat we meetellen, gezien mogen worden en een kans op geluk hebben zolang we voldoen aan het schoonheidsideaal. Zolang we slank, jong en nette meisjes zijn. Als je hier niet aan voldoet val je buiten de groep. En dat is levensgevaarlijk! Volgens het oude oerinstinct dat nog steeds door ons DNA stroomt… Dit is hoe de illusie tot leven komt dat controle over je lichaam betekent dat je controle hebt over je leven. Dat je veilig bent.
De illusie van controle over je lichaam
Dat veiligheid, vrijheid en geluk niet afhankelijk zijn van een bepaalde kledingmaat blijkt alleen al uit de mate van controle die je moet uitoefenen om af te vallen. Controle die juist het tegenovergestelde is van vrijheid. Hoe meer controle je uitoefent, hoe kleiner je wereld wordt en hoe meer je je een gevangene voelt van alle eetregels en gedragingen.
In het leven gebeuren dingen waar je geen controle over hebt. Je lichaam is geen statisch object dat je dan maar als alternatief moet controleren. Je lichaam leeft. Het verandert mee met veranderende omstandigheden. Het past zich aan en herstelt zichzelf zonder dat jij daar iets voor hoeft te doen. Je lichaam zorgt voor jou en is juist de plek waar je altijd veilig zult zijn. Het enige dat jij hoeft te doen is je lichaam vertrouwen.
Kies jouw pad
Natuurlijk weet je inmiddels dat het inzetten van je eetstoornis averechts werkt. Hoe ver je ook in je herstel bent, weet dat het absoluut niet gek is dat je er in deze tijden naar wilt teruggrijpen. Je ervaart meer stress, druk en angst. Je bent uit je vaste routine geslingerd en dat alleen al is onwijs oncomfortabel. Het kan verleidelijk zijn om daarmee om te gaan door net even wat minder te eten. Omdat je nu thuis zit en minder beweegt natuurlijk. Weet dat dit vanuit je eetstoornis komt. Vraag je af hoe je wilt dat jouw leven er in de toekomst uitziet. Als dit alles voorbij is en de lucht geklaard is. Wil je dan weer met die eetstoornis leven? Of wil je voor herstel blijven gaan, ook als het moeilijk is?
Blijf je bewust van jouw unieke pad. Misschien woon je samen met mensen die op dieet zijn. Mensen die hun ontbijt overslaan of die nu minder eten omdat ze minder bewegen. Dit betekent NIET dat jij dit ook moet doen. Dat is hun pad. Hun lichaam en hun leven. Iedereen heeft eigen, unieke behoeftes die passen bij hun leven en hun visie voor de toekomst. Focus je op dat van jou. Op een toekomst zonder eetstoornis en wat je daarvoor wel en niet moet doen. Juist nu. Juist nu je aan alle kanten uitgedaagd wordt.
Een van de beste adviezen die ik ooit heb gekregen is niet alles te geloven wat ik denk. Check altijd je gedachten voordat je ernaar handelt. Hebben je eetstoornis gedragingen je daadwerkelijk in veiligheid gebracht, of hebben ze juist gevaarlijke situaties opgeleverd? Hebben ze je gelukkig gemaakt, of juist ongelukkig? Kies je voor een nieuwe toekomst of voor het oude leven met een eetstoornis?
