Is er iets in je leven waar je niet zonder kunt? Koffie in de ochtend, een kledingstuk of een bepaald persoon? En dan zijn er natuurlijk nog onze geliefde regels en routines rondom eten en beweging waar we enkel met heel veel moeite van los kunnen komen. Hoe kan dit? Waarom zijn we zo gehecht aan spullen, personen, routines en gewoontes? Waarom kunnen we ongezonde relaties zo moeilijk loslaten? Terwijl ze ons meer dan eens ongelukkig en verslagen achter laten?
Ik hoef je natuurlijk niet te vertellen dat ongezonde relaties zich niet beperken tot voeding, beweging en je lichaam. De keren dat ik achter een bepaald manspersoon ben aangelopen terwijl dit alles behalve goed voor me was zijn niet meer op één hand te tellen… Waarom is het zo moeilijk om ongezonde relaties los te laten? Terwijl we weten dat ze niet goed voor ons zijn? Waarom? In vredesnaam?
Leven vanuit angst
Iedereen heeft angsten. Hoogtevrees, claustrofobie of angst voor spreken in het openbaar, spinnen en ratten… De meeste mensen worden niet beheerst door hun angst. Ze kunnen zich door het leven manoeuvreren door zorgvuldig alles te vermijden waar ze bang voor zijn.
Dit wordt lastig wanneer angst immense proporties aanneemt. Wanneer je het gevoel hebt dat de spin je daadwerkelijk op zou kunnen eten. Een eetstoornis is een voorbeeld van zo’n uit de kluiten gewassen angst waar niet zo makkelijk mee te leven valt. Eten en je lichaam zijn een stuk moeilijker te ontwijken dan grote hoogtes. Hetzelfde geldt voor de angst om liefde te verliezen. De angst om nooit meer met die ene persoon samen te zijn kan zo buiten proporties groot worden dat je in een ongezonde relatie blijft hangen. Net zo lang tot je eraan onderdoor gaat.
Dit klinkt best zwaar. Alsof je leven verpest is. Dat is natuurlijk niet het geval. Het is precies het tegenovergestelde. Wanneer iets zo buiten proportioneel groot wordt zit er namelijk maar één ding op en dat is veranderen. Dat is jezelf bevrijden van de angst. Hopelijk voordat je er daadwerkelijk aan onderdoor gaat. Dat voorkomt dat je voor altijd een half leven zult leiden. Een leven waar je je doorheen moet manoeuvreren. Je angst zorgvuldig ontwijkend. Persoonlijk ben ik mijn eetstoornis ontzettend dankbaar. Als het niet zo groot was geworden was ik misschien wel de rest van mijn leven op dieet geweest. Had ik het broodmandje waarschijnlijk voor de rest van mijn leven afgewezen. Hoe zonde zou dat geweest zijn?!
Onderliggend verzet en gehechtheid
Je bent natuurlijk niet echt bang voor eten, je lichaam of de liefde. Je bent bang voor wat het met jou zou kunnen doen. Bang voor de gevolgen wanneer je de controle loslaat. Loslaten betekent dat het misschien wel door je vingers glipt en dat moeten we natuurlijk niet hebben. Want dan verandert ons lichaam. Dan verdwijnt de liefde van ons leven misschien wel voorgoed. Dan worden we misschien wel eenzaam en ongelukkig. De rest van ons leven. En dan mag niet. Dat kan niet. Dat overleven we niet. Daar zijn we heilig van overtuigd. Het voelt zo ontzettend echt en dat maakt het lastig om er tegenin te gaan.
Gevoelens en emoties vloeien voort uit je gedachten. Angstige gedachtes zijn geen vaststaande feiten. Klopt het wat je denkt? Is het echt 1000% waar? Ongeacht de vraag of het waar voelt. Dat doet het waarschijnlijk wel omdat gedachtes ten grondslag liggen aan emoties. Je gevoelens veranderen pas wanneer je anders gaat denken en dat kost veel tijd en oefening.
Dat maakt de verleiding om naar je angst te blijven luisteren zo ontzettend groot. Je bent niet dom. Je weet dat het niet goed voor je is om je ex te bellen, in een bepaalde relatie te blijven hangen, je ontbijt over te slaan of jezelf nu even niet uit te dagen met het eten van bepaalde voedingsmiddelen, maar de mentale spanning die je voelt wanneer je tegen je angst ingaat is bijna onverdraaglijk.
Ongezonde relaties loslaten
Ons brein waant zich veilig bij het bekende. Dat is pure biologie. Liever ongelukkig in het bekende dan ons in de onbekende verandering storten. Het gebied waarin we geen controle hebben en niet weten wat er gaat gebeuren. Het goede nieuws is dat we ons natuurlijk niet head first in het onbekende hoeven te storten. Wat nou als we enkel die richting op bewegen? Stap voor stap. Met één voet in het bekende en één voet in het onbekende. Net zolang tot het onbekende bekend is geworden en we voorzichtig weer een stapje vooruit kunnen.
Er is helaas geen makkelijkere uitweg. Je zult niet op een dag wakker worden zonder angst. Het is een gevoel en dat gevoel verandert pas als je gedachtes en emoties veranderen. En dat lukt alleen door aan jezelf te bewijzen dat je angst niet echt is. Door jezelf af te vragen of je echt waardeloos en gedoemd bent te mislukken als je aankomt. Door het ondanks je angst toch te doen. Met volle angst vooruit. Eventueel met hulp en begeleiding van een professional. Pas wanneer je doet waar je bang voor bent zul je zien dat die spin je niet op kan eten.
Het zal misschien pijn doen. Je zal verdriet hebben en je op z’n minst een tijdje heel oncomfortabel en ongemakkelijk voelen. Het voelt oncomfortabel omdat het nieuw is. Ongemak in wat voor vorm dan ook is geen tekens dat je terug moet. Dat je moet stoppen. Het is een teken dat je verandert. Dat je groeit. In je eigen tempo en op je eigen manier. Onderschat het loslaten van oude patronen niet. Het ingaan tegen alles waarvan je dacht dat het echt was. Het is een ontzettend hobbelig groeiproces. Geef jezelf de tijd. Vier je overwinningen. Hoe klein ze in jouw ogen misschien ook zijn. Al die kleine dingen bij elkaar vormen jouw herstel. Jouw weg vooruit naar een leven dat niet meer geregeerd wordt door angst en controle, maar door de ware jij.
